VAY TIỀN KHÔNG TRẢ CÓ PHẢI LÀ HÀNH VI LỪA ĐẢO CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN KHÔNG?

VAY TIỀN KHÔNG TRẢ CÓ PHẢI LÀ HÀNH VI LỪA ĐẢO CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN KHÔNG?

Câu hỏi bạn đọc: Năm 2016, vợ chồng tôi có cho anh bạn tên Hà mượn 300 triệu để kinh doanh, có giấy vay nợ. Hạn trả nợ đủ là cuối năm 2018, nhưng đến nay chúng tôi mới chỉ nhận lại 50 triệu, hỏi thì bên đó cứ ậm ừ, xin khất mãi, có lúc không thèm trả lời. Luật sư cho tôi hỏi hướng giải quyết như thế nào để đòi lại tiền, liệu chúng tôi có thể kiện bên vay ra tòa tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản không ạ?

Trả lời Luật sư: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi tới chúng tôi, Luật An Nghiệp xin được tư vấn trường hợp của bạn như sau:

Thứ nhất, về trách nhiệm dân sự:

Theo Điều 463 Bộ luật dân sự năm 2015 thì bạn đã thiết lập hợp đồng vay tài sản với anh Hà:

“Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.”

Anh Hà phải có nghĩa vụ trả nợ cho bạn, theo quy định  Điều 466 về Nghĩa vụ trả nợ của bên vay của Bộ luật dân sự năm 2015 như sau:

“Bên vay tài sản là tiền thì phải trả đủ tiền khi đến hạn; nếu tài sản là vật thì phải trả vật cùng loại đúng số lượng, chất lượng, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.”

Trường hợp của bạn, giấy vay nợ có ghi hạn thanh toán là cuối năm 2018 nhưng giờ đã quá 12 tháng mới chỉ trả được 50 triệu, do đó anh Hà đã vi phạm nghĩa vụ trả nợ nên bạn có quyền khởi kiện tại Tòa án để yêu cầu người đó trả tiền cho mình.

Thứ hai, về trách nhiệm hình sự, vay tiền không trả có phải hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản không?

Điều 174  Bộ luật hình sự năm 2015 quy định về Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản như sau:

“1. Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm;

b) Đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 175 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;

c) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;

d) Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ;”

...

Dấu hiệu bắt buộc của tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản là người phạm tội sử dụng thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản.

- Người phạm tội đã có hành vi gian dối như bằng lời nói, hành động hoặc những thủ đoạn khác nhằm cung cấp những thông tin sai lệch về sự việc (nói dối, trái sự thật, nói không thành có, nói ít thành nhiều, tẩy xóa con số để được nhiều hơn);

- Chủ sở hữu hoặc người quản lý tài sản đã nhầm tưởng, tin vào các thông tin không đúng sự thật đó nên đã tự nguyện chuyển giao quyền sở hữu hoặc quyền quản lý tài sản cho người phạm tội. Thỏa mãn 2 yếu tố này mới cấu thành tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Như vậy, nếu vì mất khả năng thanh toán mà không trả được nợ thì anh Hà không phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Trong trường hợp này vì là bạn của bạn nên anh Hà vay tiền chứ không sử dụng thủ đoạn gian dối gì nên người đó không phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Tuy nhiên, trong trường hợp anh Hà không còn thực hiện nghĩa vụ thanh toán nợ, cũng không còn thể hiện ý chí muốn thực hiện hoàn chỉnh nghĩa vụ thanh toán nợ; nghĩa là thực tế bên vay hoàn toàn có điều kiện tài chính để trả khoản vay đúng hạn nhưng họ có ý định không trả bằng cách nói dối: làm ăn thua lỗ, giả vờ bệnh tật ốm đau,… Nếu có hành vi trên thì đương nhiên đây có thể coi là căn cứ để cấu thành tội phạm.

Có thể thấy, hành vi vay tiền không trả có phải lừa đảo chiếm đoạt tài sản hay không cần rất nhiều căn cứ và phải xem xét cẩn thận tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể theo quy định pháp luật. 

Để được tư vấn và hỗ trợ dịch vụ vui lòng liên hệ Luật An Nghiệp

Hotline: 079 44 77 555; 0932 116 766

Email: lsnguyenhieuhcm@gmail.com

Website: luatsudongnai.com.vn

Address: 1680 - Nguyễn Ái Quốc- KP6- Biên Hòa - Đồng Nai